Report

ពិព័រណ៌​ប្រតិមាទេព​ និង​វត្ថុធ្វើពីសំរឹទ្ធ​នៅ​សារមន្ទីរបារាំងហ្គីមេមិនត្រឹម​ជា​បើកផ្លូវ​ឲ្យ​សាធារណជន​បាន​ស្គាល់ពីប្រវត្តិ​ប្រើប្រាស់​សំរឹទ្ធ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​តែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ ពិព័រណ៌​រៀបចំ​ដោយអ្នកជំនាញ​បារាំង​នៅបាន​បង្ហាញ​ឲ្យគេ​ដឹងពីដើមហេតុដែលធ្វើ​ឲ្យ​ប្រតិមាធ្វើពីសំរឹទ្ធរលាយបាត់បង់ នៅសេសសល់មិនច្រើន បើប្រៀបធៀបនឹង​ប្រតិមាថ្ម។ នៅក្នុង​បទយកការណ៍នៅថ្ងៃនេះ លោក Brice Vincent (​ប្រីស វ៉ាំងសង់)​ សាស្រ្តាចារ្យ​រង​​នៃ​សាលាចុងបូព៌ា និងជាអ្នកជំនាញខាងប្រវត្តិសំរឹទ្ធខ្មែរបន្តរៀបរាប់ពី​មូលហេតុដែលធ្វើ​ឲ្យ​ប្រតិមាធើ្វពីសំរឹទ្ធដូចជា​ព្រះវិស្ណុផ្ទំត្រូវ​បាក់បែកច្រើនបំណែក។

ហូលពិតានជាប្រភេទហូលបុរាណខ្មែរមួយ ដែលរំលេចពីសាច់រឿង និងរូបភាពផ្សេងៗក្នុងជំនឿសាសនា។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នតម្បាញសូត្រនេះ ពុំសូវសម្បូរប៉ុន្មានឡើយ និងម្យ៉ាងគេត្រូវចំណាយពេលយូរក្នុងការធ្វើទៀតផង។ ទោះយ៉ាងណា វិទ្យាស្ថានវាយនភណ្ឌប្រពៃណីខ្មែរ​ IKTT ដែលមានទីតាំងក្នុងខេត្តសៀមរាបនៅតែបន្តអភិរក្សតម្បាញហូលពិតាននេះ បើទោះបីជាទីផ្សារហូលពិតានសព្វថៃមានភាពចង្អៀតយ៉ាងណាក្តី។

ប្រទេសកម្ពុជាមានសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម(SME) ចំនួនជាង ៧៥ម៉ឺនសហគ្រាស ដែលរួមចំណែក ៩៨% នៃអាជីវកម្មទាំងអស់នៅកម្ពុជា។ ចំនួន SMEនេះ ស្មើនឹង ៦០% នៃផលិតផលក្នុងស្រុក ព្រមទាំងផ្ដល់ឱកាសការងារ ៧៣% នៃកម្លាំងពលកម្មសរុបនៅកម្ពុជា។ នៅក្នុងចំណោមនោះ សហគ្រិនស្រ្តីជាង ៦០% បានក្លាយទៅជាម្ចាស់អាជីវកម្មក្នុងវិស័យសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម ដែលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងការផ្តល់ការងារ និងជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណា ស្រី្តនៅក្នុងវិស័យ SME ហាក់នៅជួបបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួន ដែលរារាំងដល់ការរីកចម្រើនក្នុងអាជីវកម្មរបស់ពួកគេ និងដែលទាមទារអោយមានការរជួយជ្រោមជ្រែង និងលើកទឹកចិត្តបន្ថែម។

ជារៀងរាល់ព្រឹក ប្រជានេសាទផ្តើមចេញទូកទៅនេសាទ ឬរាវខ្យងក្រោមបាតសមុទ្រដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ ទីតាំងដែលអ្នកនេសាទធ្លាប់អាស្រ័យផល ទឹកសមុទ្រប្រែជាល្អក់ខុសប្រក្រតី និងឡើងកករកើតជាភក់។ ផលវិបាកនេះធ្វើឲ្យប្រជានេសាទនៅភូមិព្រែកអំពិល ត្រូវបង្ខំចិត្តធ្វើដំណើរទៅរាវខ្យងកាន់តែឆ្ងាយទៅៗពីដីគោក។

អំណាន ជាទម្លាប់ល្អមួយដែលអាណាព្យាបាលក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ព្យាយាមជំរុញកូនៗរបស់ខ្លួនឲ្យចេះស្រលាញ់សៀវភៅ ចាប់យកការអានជាសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ។ នៅក្នុងកម្មវិធីពិព័រណ៍សៀវភៅ Big Bad Wolf ឆ្នាំនេះ អាណាព្យាបាលដែលមានកូនតូចៗ បាននាំកូនៗរបស់ខ្លួន ទៅទិញសៀវភៅដែលពួកគេចូលចិត្ត ដើម្បីបង្ហាត់ទម្លាប់អានពីកុមារភាព។

សារមន្ទីរបារាំង ហ្គីមេ បង្ហាញឲ្យគេ​ស្គាល់​ជាលើកទី១ ប្រវត្តិ ​និងស្នាដៃសំរឹទ្ធខ្មែរ នៅតែ២ថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ នឹង​មានរយៈពេល​២ខែ​គត់ ដែល​ព្រះវិស្ណុផ្ទំមកពីប្រាសាទមេបុណ្យ​ខាងលិច​ និង​វត្ថុសិល្បៈធ្វើសំរឹទ្ធជាង​២០០​របស់​កម្ពុជា​ត្រូវ​ដាក់​តាំង​បង្ហាញ​ក្នុង​ពិព័រណ៌​នៅ​សារមន្ទីរជាតិបារាំង ហ្គីមេ។ ពិព័រណ៌​ដែល​មានឈ្មោះថា ព្រះរាជសំរឹទ្ធសម័យអង្គរ៖ សិល្បៈល្អឯក ជា​ឱកាស​ណែនាំ​ឲ្យ​គេ​បាន​ស្គាល់​ពីប្រវត្តិសំរឹទ្ធខ្មែរ ដែលមាន​តាំង​ពី​សម័យបុរេប្រវត្តិសាស្រ្ត។ យើងស្តាប់​ការពន្យល់​របស់​លោក Brice Vincent បុរាណវិទូ និងជា​គ្រូសន្និសីទ​របស់​សាលាបារាំង​ចុងបូព៌ាបទេស ដែលជា​អ្នកជំនាញម្នាក់​ក្នុងចំណោមអ្នកជំនាញ​រៀបចំ​ពិព័រណ៌​វត្ថុសិល្បៈខ្មែរ​ធ្វើពីសំរឹទ្ធ នៅ​ប្រទេស​បារាំង។

គិតមកត្រឹមថ្ងៃសុក្រទី២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ គឺមានរយៈពេល១០ថ្ងៃគត់ដែលផលិតផលបន្លែ និងផ្លែឈើនាំចូលពីប្រទេសថៃត្រូវបានបិទទាំងស្រុងនៅលើទីផ្សារកម្ពុជា។ អាជីវករទទួលការបោះដុំផលិតផលមកពីប្រទសថៃ ជាពិសេសនៅផ្សារនាគមាស និងផ្សារដើមគរគឺជាអ្នកទទួលរងផលប៉ះពាល់មុនគេ។ អាជីវករបានត្អូញត្អែរចំពោះការខ្វះខាតទំនិញដូចជាបន្លែ និងផ្លែឈើសម្រាប់លក់ដូរជូនអតិថិជន។ ប៉ុន្តែអាជីវករដែលនាំចូលផលិតផលក្នុងស្រុក ឬមកពីប្រទេសផ្សេងទៀត ហាក់មានការពេញចិត្តព្រោះការលក់ដូររបស់ពួកគេកាន់តែដាច់ជាងមុន។

បុរសវ័យចំណាស់ ៦នាក់ដែល​ជាក្រុមអតីតយុទ្ធជនរងគ្រោះដោយសារគ្រាប់មីនក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិល បានប្រគុំភ្លេងបុរាណខ្មែរ នៅច្រកទ្វារខាងកើតនៃប្រាសាទតាព្រហ្ម។ ពួកគេចំណាយពេលជាង ៨ម៉ោងជារៀងរាល់ថ្ងៃ ដើម្បីរកប្រាក់ចំណូល តាមរយៈការលេងភ្លេងកំដរដំណើរកម្សាន្តរបស់ភ្ញៀវទេសចរ។ ក្រុមអតីតយុទ្ធជនទាំងនោះសំណូមពរដល់ភ្ញៀវទេសចរជួយឧបត្ថម្ភថវិកា ដើម្បីចិញ្ចឹមគ្រួសារ ខណៈថ្ងៃខ្លះពួកគេត្រូវត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញដោយដៃទទេ។

ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី១៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ ប្រទេសកម្ពុជាបានសម្រេចបញ្ឈប់ការចាក់បញ្ចាំងខ្សែភាពយន្តថៃជាស្ថាពរនៅតាមរោងភាពយន្ត និងស្ថានីយ៍ទូរទស្សន៍នានាទៅទូទាំងប្រទេស ជាពិសេសនៅក្រោយពេលដែលជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃកំពុងឡើងកំដៅជាថ្មីម្តងទៀត។ ការបិទទ្វារការនាំចូលភាពយន្តថៃនាពេលថ្មីៗនេះក៏បានជំរុញឲ្យផលិតករភាពយន្តខ្មែរមួយចំនួនកំពុងចាប់អារម្មណ៍បង្កើនការផលិតភាពយន្តរបស់ខ្លួននិងបង្កើនទីផ្សារទាំងនៅក្នុងស្រុកនិងនៅក្រៅប្រទេស។ លោក អ៊ិន វិចិត្រ គឺជាផលិតករភាពយន្តខ្មែរម្នាក់ដែលកំពុងចាក់បញ្ចាំងខ្សែភាពយន្តរបស់ខ្លួនរឿងកំហឹងធ្មប់ នៅតាមរោងភាពយន្តរបស់កម្ពុជា យល់ឃើញថា ពេលវេលានេះគឺជាឱកាសថ្មីមួយនៃការពង្រឹងនិងការពង្រីកទីផ្សារភាពយន្តរខ្មែរ។

ខណៈជម្លោះព្រំដែនរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ កំពុងឡើងកម្តៅ ពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅតាមបន្ទាត់ព្រំដែនមួយចំនួន ពុំទាន់ចាកចេញពីលំនៅឋាននៅឡើយ បើទោះជាមានភាពតានតឹងខ្លាំងក៏ដោយ។ ពុំទាន់ចាកចេញពីផ្ទះទៅរកទីសុវត្ថិភាព ក៏ព្រោះតែពលរដ្ឋទាំងនោះ ធ្លាប់ឆ្លងកាត់សង្គ្រាមនាពេល​កន្លងមក។ ពលរដ្ឋជាយដែនទាំងនេះ យល់ថា ការ​​​ដែលមិនព្រម​រត់​ចោល​ផ្ទះ​សម្បែង​របស់ពួកគេ គឺផ្ដល់នូវភាពកក់ក្តៅដល់កងទ័ពជួរមុខ ដែលជាខឿនការពារជាតិដ៏រឹងមាំ។

កសិករនៅភូមិកោះអន្លង់ចិន ខេត្តកណ្តាល ភាគច្រើននិយមដាំដំណាំចេក ដែលជាដំណាំហូបផ្លែមួយប្រភេទ មិនសូវពិបាកថែទាំ និងឆាប់ទទួលបានផល។ ក៏ប៉ុន្តែកសិករនៅតំបន់នោះមិនសូវសប្បាយចិត្តប៉ុន្មានឡើយនៅពេលដែលដំណាំចេករបស់ពួកគេមានទីផ្សារមិនសូវល្អ។ មិនសូវល្អដោយហេតុថាការនាំចូលកសិផលចេកពីក្រៅប្រទេសមានតម្លៃទាបជាងកសិផលចេករបស់កសិករដែលដាំនៅក្នុងស្រុក។

ភាពតានតឹងរឿងព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងថៃ បានរាលដាលដល់ពលករទេសន្តរប្រវេសន៍ខ្មែរ ដែលកំពុងធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសថៃ។ ក្រុមគ្រួសារពលរដ្ឋខ្មែរដែលកំពុងធ្វើការនៅថៃ សម្ដែងការព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពសាច់ញាតិរបស់ពួកគេ ខណៈក្រុមអ្នកជាតិនិយមថៃ បានបង្ហាញពីការប្រមាថ និងចង់ឲ្យមានការបណ្តេញពលករខ្មែរចេញពីប្រទេសថៃ។

នៅព្រឹកថ្ងៃពុធទី១៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ពលរដ្ឋខ្មែរជាង១០ម៉ឺននាក់ ដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន ម៉ានី ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានសហភាពសហព័ន្ធយុវជនកម្ពុជា បាននាំគ្នាដើរហែក្បួនចំងាយជិត៣គីឡូម៉ែត នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ក្បួនដង្ហែថ្មើរជើង ដែលមានការចូលរួមពីពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាននេះ ធ្វើឡើងដើម្បីសម្តែងការគាំទ្រផ្នែកស្មារតី និងជាការលើកទឹកចិត្តដល់កងទ័ពកម្ពុជា ដែលកំពុងឈរជើងការពារព្រំដែន ជាពិសេសព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ដែលកំពុងមានជម្លោះ។

ស្ថិតនៅក្នុងសម័យកាលសកលភាវូបនីយកម្ម ជាពិសេសការប្រកួតប្រជែងជាមួយទំនើបកម្មកាន់តែសម្បូរបែប ចាប៉ីដងវែងខ្មែរអាចនឹងប្រឈមទៅនឹងការបាត់បង់គួរឲ្យព្រួយបារម្ភ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ មហោស្រពសិល្បៈចាប៉ីដងវែងក៏ដូចជាកម្មវិធីសិល្បៈផ្សេងៗទៀត តែងតែត្រូវបានរៀបចំធ្វើឡើង ដើម្បីចូលរួមថែរក្សា អភិរក្ស និងលើកស្ទួយតម្លៃសិល្បៈវប្បធម៌ខ្មែរ។ សម្រាប់អ្នកជំនាញ អ្នកប្រតិបត្តិ និងអ្នកស្រលាញ់វិស័យសិល្បៈខ្មែរ ចាប៉ីដងវែងនៅតែជាមរតកទោលដ៏កម្រមួយ ដែលដក់ជាប់នៅក្នុងក្រអៅបេះដូង ព្រលឹង និងអត្តសញ្ញាណប្រជាជាតិខ្មែរ។

ភាពតានតឹងខាងយោធានៅតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ជំរុញឲ្យពលរដ្ឋនៃប្រទេសទាំងពីរដែលកំពុងរស់នៅ និងប្រកបអាជីវកម្មក្បែរៗតំបន់ជាយដែនថៃ និងកម្ពុជា មានការត្រៀមលក្ខណៈដូចៗគ្នា ដើម្បីបង្ការសុវត្ថិភាពនូវការប៉ះទង្គិចជាយថាហេតុណាមួយដោយអាវុធ។ ដោយឡែកពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅឃុំបន្ទាយឆ្មារ ស្រុកថ្មពួក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ជាច្រើនគ្រួសារ បានផ្ដើមនាំគ្នាជីករណ្ដៅត្រង់សេ ឬលេណដ្ឋាន នៅតាមផ្ទះរៀងៗខ្លួន ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពពីអំបែងគ្រាប់។

វិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រកម្ពុជាបានប្រកាសដំណើរការកម្មវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវថ្មីសំខាន់ៗចំនួនពីរ គឺកម្មវិធីស្រាវជ្រាវVIRAGE អំពីជំងឺឆ្កែឆ្កួតនៅកម្ពុជា និងកម្មវិធីRACSMEI ដើម្បីវាយតម្លៃពីហានិភ័យនៃជំងឺឆ្លងដែលអាចរីករាលដាលដ៏គ្រោះថ្នាក់ចំនួនជិត៦០ប្រភេទ។ កម្មវិធីនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវខាងលើនេះនឹងមានការចួលរួមសហការរួមគ្នាពីក្រសួងសុខាភិបាល ក្រសួងកសិកម្ម ក្រសួងបរិស្ថាន ក្រសួងអប់រំ ព្រមទាំងអាជ្ញាធរខេត្តក្រុងទាំង២៥ និងដៃគូស្រាវជ្រាវជាតិនិងអន្តរជាតិ ក្នុងគោលបំណងបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រការពារនិងប្រយុទ្ធប្រឆាំងនៃជំងឺឆ្លងនៅកម្ពុជា ក្នុងបរិបទនៃសុខភាពតែមួយ។

កាលពី​២ឆ្នាំមុន ពោល​គឺកាលពី​ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ ២០២៣ រដ្ឋាភិបាល​កូឡុំប៊ី​បាន​ស្ទុះស្ទារស្វែងរក​កុមារ​កូឡុំប៊ី​៤នាក់ដែលបាត់ខ្លួន​នៅក្នុងព្រៃអាម៉ាហ្សូន នៅក្រោយ​គ្រោះថ្នាក់ធ្លាក់យន្តហោះ។ ​ គួរជម្រាបជូនដែរថា ​ទិន្នន័យ ព័ត៌មាន​ពីផ្កាយរណប​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​ESA ដែលបានចូលរួមចំណែក​ជួយ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​កូឡុំប៊ី​អាច​រកឃើញ​កុមារ​ទាំង​៤នាក់​នៅក្នុង​ព្រៃ​អាម៉ាហ្សូន។ នៅក្នុង​ឱកាស​ខួប​៥០ឆ្នាំនៃ​ការប​​​​​ង្កើតទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អឺរ៉ុប ហៅកាត់ថា ESA ការិយាល័យនិពន្ធគ្រប់ភាសារបស់​វិទ្យុបារាំង​អន្តរជាតិ​ដែលជា​ដៃគូ​ បានរៀបចំ​បទយកការណ៍ ការវិភាគ និង​បទសម្ភាសន៍​ជាច្រើនទាក់ទង​នឹង​ការងារ​ សមិទ្ធិផល​​របស់​ESA។ នៅក្នុង​បទយកការណ៍ ឈាង បុប្ផា​បានទៅជួបសម្ភាសន៍ ប្រធាន​Rescue Internationale​ដែល​មានទីស្នាក់ការ​នៅ ទីក្រុង​ឡាអេ ប្រទេស​ហូឡង់។ Rescue Internationale បាន​ប្រើ​ទិន្នន័យ​របស់​ESA សម្រាប់ជួយស្វែងរក​កុមារកូឡុំប៊ី។

ការបន្ថយម៉ោងបើកបិទច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិជប់គគីរ ស្ថិតនៅក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យរបស់កម្ពុជាជាប់នឹងខេត្តបុរីរាំរបស់ថៃបានក្លាយជាបញ្ហាប្រឈមមួយសម្រាប់អាជីវករ ដែលកំពុងរស់នៅ និងប្រកបអាជីវកម្មនៅក្បែរច្រកទ្វារព្រំដែន។ អាជីវករខ្លះ បានឲ្យដឹងថា ពួកគេចង់ឲ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានផ្តល់ដំណឹងជាបន្ទាន់ ក្នុងគ្រាមានអាសន្ន។ ការជូនដំណឹងស្តីពីគ្រាអាសន្នជាមុននេះ នឹងធ្វើឲ្យពួកគេងាយស្រួលក្នុងការបន្លាស់ទី ឬការពារគ្រោះថ្នាក់ជាយថាហេតុ។

សំបកសត្តសមុទ្រ ឬសិប្បី​សត្វសមុទ្រដូចជា សំបកខ្យង សំបកងាវ និងសំបកគ្រំជាដើម ត្រូវបានពលរដ្ឋមួយចំនួនកែច្នៃ​ធ្វើ​ជាវត្ថុ​អនុស្សាវរីយ៍តាំងលម្អក្នុងគេហដ្ឋាន និងជាគ្រឿងលម្អផ្សេងៗទៀត។ តាមរយៈការលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ចេញពីសំបកសត្វតាមឆ្នេរសមុទ្រ​ឲ្យ​ទេសចរ​ដែល​ទៅ​កម្សាន្ត​នៅខេត្តកែប អ្នកស្រី ឡេង សារ៉ាត់ អាចរកចំណូលបានប្រហែល ២លានរៀល ក្នុងមួយខែសម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវភាពគ្រួសារ។

ទាហានកម្ពុជា និងថៃ នៅតែបន្តឈរជើងលើប្រាសាទតាមាន់ធំដូចសព្វមួយដងគិតមកត្រឹមថ្ងៃទី១៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ខណៈប្រទេសទាំងពីរត្រៀមបើកកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មការព្រំដែនចម្រុះ(JBC) នៅថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៥។ ពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួនដែលបានឡើងទៅទស្សនាប្រាសាទតាមាន់ធំបង្ហាញពីសមានចិត្តចំពោះកងទ័ពខ្មែរឈរជើងនៅទីនោះ ដោយបានលើកទឹកចិត្តកងទ័ពខ្មែរឲ្យមានស្មារតីនឹងនរក្នុងការការពារបូរណភាពទឹកដី។ សូមជម្រាបថា ប្រាសាទតាមាន់ធំត្រូវបានភាគីកម្ពុជា និងថៃ អះអាងថាជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិរៀងៗខ្លួន ហើយបច្ចុប្បន្ននេះមានកម្លាំងប្រដាប់អាវុធឈរជើងរួមគ្នានៅលើប្រាសាទនេះ ដោយមានខ្មែរ៧នាក់ និងថៃ៧នាក់។